آشنایی با مفهوم و نحوه عملکرد سرور ایمیل

کاربران معمولاً انتظار دارند که ایمیل‌های مهم را به موقع و در بستری امن دریافت کنند. در این مطلب مفهوم سرور ایمیل، نحوه عملکرد و علل اهمیت آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

سرور ایمیل چیست؟

سرور ایمیل که تحت عنوان سرور میل (یا نامه) هم شناخته می‌شود، سیستم کامپیوتری است که ایمیل‌ها را ارسال و دریافت می‌کند. ایمیل‌هایی که ارسال می‌کنید، از یکسری سرور عبور می‌کنند و به مقصد نهایی می‌رسند. اگرچه ظاهراً این فرایند به صورت سریع و کارآمد اجرا می‌شود ولی دارای پیچیدگی‌های زیادی در پشت صحنه است.

ارتباطات ایمیلی شامل فرایندها و پروتکل‌های پیچیده‌ای هستند. سرور ایمیل معمولاً یک کامپیوتر یا ماشین است و یک سیستم کامل با سرویس‌ها یا برنامه‌های کاربردی مختلف دارد. سرورهای ایمیل بر اساس کاری که انجام می‌دهند به دو گروه سرورهای ایمیل ورودی و خروجی تقسیم می‌شوند.

سرور ایمیل چگونه کار می‌کند؟

یک سیستم کامپیوتری در صورتی می‌تواند نقش یک سرور ایمیل را بازی کند که نرم‌افزار سرور ایمیل بر روی آن نصب شود. مدیر سیستم از طریق این نرم‌افزار، برای هر یک از دامنه‌هایی که بر روی سرور میزبانی می‌شوند، حساب ایمیل ایجاد و مدیریت می‌کند.

علاوه بر این، پروتکل‌های مخصوصی هم در این فرایند وجود دارند. پروتکل‌ها، قوانین نرم‌افزار شبکه هستند. کامپیوترها با استفاده از این پروتکل‌ها از هر جایی به شبکه‌ها متصل می‌شوند. در نتیجه امکان انجام کارهایی مثل خرید آنلاین، ارسال ایمیل و وبگردی توسط این کامپیوترها وجود دارد. این پروتکل‌ها نقش مهمی در همه فعالیت‌های کاربران در شبکه‌ها دارند.

SMTP

پروتکل SMTP یا پروتکل انتقال نامه ساده (به انگلیسی: Simple Mail Transfer Protocol) درخواست‌های ایمیل خروجی را مدیریت و ایمیل‌ها را ارسال می‌کند. SMTP مربوط به سرور ایمیل خروجی است. این پروتکل ایمیل‌های شما را در سطح شبکه منتقل می‌کند و ایمیل‌ها بدون آن جایی نمی‌روند!

POP / IMAP

سرورهای ایمیل ورودی شامل دو نوع POP3 و IMAP هستند. POP3 یا پروتکل اداره پست نسخه 3 (به انگلیسی:Post Office Protocol) است و برای واکشی محتوای صندوق ایمیل‌های ورودی استفاده می‌شود. سرورهای IMAP یا پروتکل دسترسی به پیام‌های اینترنتی (به انگلیسی: Internet Message Access Protocol) برای همگام‌سازی کل صندوق ایمیل استفاده می‌شوند.

IMAP همچنین نقش نرم‌افزار بازیابی پروتکل جایگزین را هم برای سرور ایمیل دارد. اگرچه نسخه‌های جدیدتری از POP و با امکانات بیشتری وجود دارند اما از آنجا که POP3 ساده است، نرخ موفقیت بالایی دارد و کارها را با حداقل خطا انجام می‌دهد، همچنان ترجیح داده می‌شود. حتی با استفاده از این پروتکل می‌توانید ایمیل‌ها را دانلود کرده و به صورت آفلاین بخوانید.

در صورت عدم عملکرد صحیح حتی یکی از این پروتکل‌ها، ایمیل شما به مقصد نخواهد رسید.

کاربرد سرور ایمیل چیست؟

سرور ایمیل در ساده‌ترین شکل ایمیل‌ها را جمع‌آوری کرده و به مقصد مدنظر ارسال می‌کند. می‌توانید این سرور را به عنوان کامپیوتری در نظر بگیرید که نقش اداره پست الکترونیک را برای ایمیل‌ها دارد و امکان کنترل انتقال ایمیل‌ها در شبکه را با استفاده از پروتکل‌های مختلف فراهم می‌کند.

سرور ایمیل همچنین می‌تواند انتقال ایمیل‌ها را رمزنگاری کند تا دیگران نتوانند به اطلاعات خصوصی ایمیل شما دسترسی پیدا کنند. بعضی از سرورهای ایمیل، امکانات امنیتی مخصوصی برای مقابله با حملات سایبری دارند.

در هنگام بررسی ایمیل‌های خودتان با گوشی، کامپیوتر، در محل کار، از طریق وب یا با استفاده از یک نرم‌افزار، ایمیل‌های شما توسط سرورهای ورودی و خروجی مدیریت می‌شوند. بدون وجود پروتکل‌ها و نرم‌افزارهای ذکر شده، قادر به دریافت پیام‌های مهم یا ایمیل‌های فوری نخواهید بود. همچنین وجود مشکل در سرور پیام‌های ورودی هم می‌تواند مانع از دریافت به موقع ایمیل شود.

افزونه‌های سرور ایمیل

همان‌طور که گفتیم ارسال و دریافت ایمیل شامل فرایندهای پیچیده‌ای است. با این وجود همچنان امکان جعل آنها وجود دارد. بنابراین کاربران باید از سازوکارهای حفاظتی برای ایمیل‌های خود، به‌ویژه ایمیل‌های کاری استفاده کنند.

نرم‌افزار سرور ایمیل برای بسیاری از پلتفرم‌ها وجود دارد. نرم‌افزار سرور ایمیل نسبت به ارایه‌دهندگان ایمیل سنتی ایمنی بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کند و با توجه به نیازهای کاربران طراحی شده است. اگر قصد راه‌اندازی یک کسب‌وکار یا ارتقای زیرساخت فناوری اطلاعات خودتان را دارید، بهتر است از نرم‌افزار سرور ایمیل استفاده کنید.

علاوه بر دسترسی به ابزارهای امنیتی گسترده، موارد زیر نیز جزو ویژگی‌های مهم سرور ایمیل هستند: