ایمیل جزو روش‌های پرکاربرد برای برقراری ارتباط در دنیای کسب‌وکار محسوب می‌شود. این پیام‌ها با استفاده از پروتکل‌های ایمیل از طریق اینترنت مخابره می‌شوند. پروتکل‌های ایمیل، قوانین مسیریابی و آدرس داده‌های ایمیل را مشخص می‌کنند.
در این مقاله سه پروتکل مهم انتقال ایمیل یعنی IMAP، POP3 و SMTP را معرفی و بررسی می‌کنیم.
IMAP چیست؟
پروتکل IMAP (به انگلیسی: Internet Message Access Protocol) امکان همگام‌سازی ایمیل بر روی چند دستگاه را فراهم می‌کند. IMAP در کنار POP3، جزو پروتکل‌های بازیابی ایمیل محبوب است و همه کلاینت‌های مهم ایمیل از آن پشتیبانی می‌کنند.
IMAP چگونه کار می‌کند؟
IMAP با حفظ پیام‌ها بر روی سرور تا زمانی که خود کاربر تصمیم به حذف‌شان بگیرد، امکان مدیریت کارآمد ایمیل با چندین کلاینت را فراهم می‌کند. به این ترتیب حتی پس از دانلود ایمیل‌ها از روی سرور توسط کاربر، همچنان امکان هماهنگ‌سازی آنها بر روی سایر دستگاه‌ها وجود دارد.
زمانی که یک کلاینت IMAP با یک سرور ارتباط برقرار کرده و پیام جدیدی را مشاهده می‌کند، فقط هدر پیام را دانلود می‌کند که نقش یک پیش نمایش را دارد. در صورتی کل پیام دانلود می‌شود که کاربر تصمیم به باز کردن آن بگیرد.
IMAP یک پروتکل دو طرفه است. یعنی کاربر می‌تواند محتوای سرور ایمیل را مدیریت کند. علاوه بر دانلود پیام‌ها، IMAP امکان نشان‌گذاری پیام‌ها بر روی سرور با عناوینی مثل خوانده شده، پاسخ داده شده، فوروارد شده یا حذف شده را فراهم می‌کند.
فرایند بازیابی پیام با IMAP شامل مراحل زیر است:
- کلاینت ایمیل، یک ارتباط با سرور ایمیل برقرار می‌کند؛
- کلاینت هدرهای پیام را از روی سرور دانلود می‌کند؛
- اگر کاربر تصمیم به خواندن پیامی بگیرد، IMAP پیام را از سرور بازیابی می‌کند.
IMAP با استفاده از لایه انتقال TCP/IP با سرور ارتباط برقرار می‌کند. سپس پروتکل از پورت 143 برای گوش دادن به سرور استفاده می‌کند. IMAP برای برقراری ارتباطات امن SSL/TLS از پورت 993 استفاده می‌کند. این دو پورت جزو مقادیر پیش فرض IMAP هستند اما کاربر می‌تواند آنها را تغییر دهد.
POP3 چیست؟
پروتکل POP3 (به انگلیسی: Post Office Protocol) پرکاربردترین نسخه از POP است. POP3 یک پروتکل ایمیل ورودی ساده است که پیام‌های ذخیره شده بر روی سرور ایمیل را به کلاینت ایمیل محلی منتقل می‌کند. POP جزو قدیمی‌ترین پروتکل‌های ایمیل است. این پروتکل زمانی طراحی شد که کاربران با استفاده از روش‌های دایل-آپ و سایر اتصالات موقت به اینترنت وصل می‌شدند.
POP3 چگونه کار می‌کند؟
POP3 یک پروتکل یک طرفه است. وقتی کلاینت ایمیلی با استفاده از پروتکل POP3 سرور را بررسی می‌کند، پیام‌های جدید را دانلود کرده و سپس آنها را از روی سرور حذف می‌کند. به این ترتیب، کاربران می‌توانند حتی زمان‌هایی که به اینترنت دسترسی ندارند هم پیام‌ها را خوانده و مدیریت کنند.
از آنجا که کانال ارتباطی POP3 دو طرفه نیست، مدیریت بیشتر پیام‌ها ممکن نیست و سایر دستگاه‌ها قادر به دانلود نسخه‌هایی از پیام نیستند. تنظیمات پیش فرض حذف پیام از روی سرور، از پر شدن فضای ذخیره اطلاعات جلوگیری می‌کند.
برقراری ارتباط با پروتکل POP3 شامل مراحل زیر است:
- مجوزدهی: کلاینت، اعتبارنامه‌های لازم برای دسترسی به سرور ایمیل را ارایه می‌دهد؛
- تراکنش: کلاینت پیام‌ها را روی ماشین محلی دانلود می‌کند؛
- به‌روزرسانی: سرور، پیام‌های دانلود شده را حذف می‌کند؛
- پایان: ارتباط خاتمه می‌یابد.
POP3 برای اتصال به سرور و کلاینت ایمیل از پروتکل TCP/IP استفاده می‌کند. در حالت پیش‌فرض، سرورهای POP3 از پورت 110 استفاده می‌کنند. برای ارتباط رمزنگاری شده، از POP3S (POP3 روی پروتکل TLS/SSL) روی پورت 995 استفاده می‌شود.
SMTP چیست؟
پروتکل SMTP (به انگلیسی: Simple Mail Transfer Protocol) یک پروتکل مخصوص ایمیل‌های خروجی است. بر خلاف پروتکل‌های ایمیل ورودی مثل IMAP و POP3، کاربرد SMTP فراهم کردن امکان انتقال پیام از سیستم محلی به یک سرور ایمیل است.
SMTP چگونه کار می‌کند؟
وقتی کاربری یک ایمیل ارسال می‌کند، SMTP از MTA (به انگلیسی: Message Transfer Agent) برای هدایت پیام به مقصد مدنظر در اینترنت استفاده می‌کند. SMTP از یک فیلتر پیام هم استفاده می‌کند که تعداد پیام‌های ارسالی در یک بازه زمانی مشخص را کنترل می‌کند.
SMTP در سه مرحله به سرور ایمیل متصل می‌شود:
- دست تکانی: کلاینت SMTP و سرور SMTP یک اتصال بین هم برقرار می‌کنند.
- تراکنش: کلاینت، پیام‌های خروجی را برای سرور ارسال می‌کند.
- پایان: تراکنش خاتمه می‌یابد.
SMTP هم مثل IMAP و POP3 از TCP/IP برای اتصال به اینترنت استفاده می‌کند. پورت پیش فرض برای ارتباطات SMTP، پورت شماره 587 است که ارتباطات رمزنگاری شده TLS را نیز مدیریت می‌کند. ارتباطات مبتنی بر SMTP معمولاً بین دو سرور ایمیل، با استفاده از پورت 25 انجام می‌شود.
این پروتکل‌ها در ترکیب با هم چگونه کار می‌کنند؟
برای اینکه یک سیستم ایمیل درست کار کند، باید پروتکل‌های ایمیل ورودی و خروجی با هم همکاری کنند. مسیری که یک ایمیل برای رسیدن به دست گیرنده طی می‌کند، به شرح زیر است:
- SMTP کلاینت ایمیل فرستنده را به سرور ایمیلی که معمولاً متعلق به ISP (به انگلیسی: internet service provider) فرستنده است، متصل می‌کند.
- وقتی پیام به سرور رسید، SMTP هدر آن را بررسی می‌کند تا آدرس ایمیل گیرنده را مشخص کند و آی‌پی دامنه ایمیل را از سیستم نام دامنه استخراج می‌کند.
- سپس پیام به سرور SMTP گیرنده ارسال می‌شود.
- سرور SMTP پیام را به صندوق پیام‌های کاربر مورد نظر ارسال می‌کند.
- وقتی گیرنده، به صندوق پیام خودش متصل شود، می‌تواند از IMAP یا POP3 برای دانلود پیام استفاده کند.
برای داشتن اطلاعات بیشتر درباره این پروتکل میتوانید به مقاله راهنمای جامع پروتکل SMTP مراجعه کنید.
IMAP یا POP3: کدام را انتخاب کنیم؟
هر یک از این پروتکل‌های پیام‌های ورودی برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. باید با توجه به منابع و نیازهای در دسترس‌تان، یکی از این دو پروتکل را انتخاب کنید.
زمانی IMAP را انتخاب کنید که:
- بیش از یک دستگاه باید به ایمیل‌ها دسترسی داشته باشند: IMAP ایمیل‌ها را بر روی سرور نگه می‌دارد. بنابراین چندین دستگاه همزمان به یک ایمیل دسترسی دارند.
- صندوق‌های پیام باید همگام‌سازی شوند: IMAP هر کلاینت ثبت شده را با وضعیت سرور ایمیل همگام‌سازی می‌کند.
- از پوشه‌ها برای سازماندهی ایمیل‌ها استفاده می‌کنید: با IMAP میتوانید یک ساختار سلسله مراتبی بر روی سرورتان ایجاد کنید. POP3 از این قابلیت پشتیبانی نمی‌کند.
زمانی POP3 را انتخاب کنید که:
- فضای ذخیره اطلاعات بر روی سرور کافی نیست: POP3 پیام‌ها را پس از دانلود به صورت خودکار حذف می‌کند در حالیکه ممکن است IMAP به سرعت، سرور ایمیل را از ایمیل پر کند.
- راهکار سبک‌تر ترجیح داده می‌شود: به دلیل همگام‌سازی‌های پیوسته سرور و کلاینت، IMAP نسبت به POP3 از پردازنده و رم بیشتری استفاده می‌کند. بنابراین POP3 نیاز به منابع کمتری دارد.
- حریم خصوصی مهم است: POP3 پیام‌ها را بر روی سرور نگهداری نمی‌کند در نتیجه پیام‌ها کمتر در معرض رخنه‌های امنیتی قرار دارند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به بررسی و مقایسه سه پروتکل انتقال ایمیل مهم یعنی IMAP، POP3 و SMTP پرداختیم. ما این پروتکل‌ها را به صورت مجزا توضیح دادیم، نحوه عملکردشان را در ترکیب با یکدیگر بررسی و ویژگی‌های مهم دو پروتکل رقیب را با هم مقایسه کردیم.
منبع: phoenixnap
